Wstęp dla zabieganych

• Kiedy się opłaca? Głównie wtedy, gdy firma generuje przychody w tej samej walucie co leasing (np. w euro), co stanowi naturalne zabezpieczenie przed wahaniami kursów.
• Kiedy się nie opłaca? Gdy przychody są wyłącznie w PLN, a firma nie stosuje żadnych instrumentów zabezpieczających ryzyko kursowe.
• Co sprawdzić w umowie? Przede wszystkim sposób ustalania kursu przeliczeniowego (czy jest to kurs NBP, czy tabela banku), moment jego ustalania oraz zapisy dotyczące spreadu walutowego i dodatkowych opłat.
• Jak ograniczyć ryzyko? Najskuteczniejszy jest naturalny hedging. Alternatywą są instrumenty finansowe (np. kontrakty forward) lub negocjowanie z leasingodawcą klauzuli gwarantowanego kursu.
• Gdzie szukać kursu odniesienia? Najbezpieczniejszym i najbardziej transparentnym kursem jest średni kurs ogłaszany przez Narodowy Bank Polski (NBP).

Czym dokładnie jest leasing w walucie obcej?

Leasing w walucie obcej to umowa, w której wartość przedmiotu leasingu oraz harmonogram spłat są wyrażone w walucie innej niż polski złoty, najczęściej w euro (EUR), frankach szwajcarskich (CHF) lub dolarach amerykańskich (USD). Płatności mogą być realizowane bezpośrednio w tej walucie lub w PLN po przeliczeniu według kursu określonego w umowie.

Definicje i warianty:

• Leasing dewizowy (rata płatna w walucie): W tym modelu leasingobiorca spłaca raty bezpośrednio w walucie obcej. Jest to korzystne dla firm, które posiadają wpływy w tej walucie, ponieważ unika się kosztów przewalutowania.
• Leasing indeksowany/denominowany (rata liczona wg kursu bazowego, płatność w PLN): Raty są kalkulowane w walucie obcej, ale płatność następuje w złotówkach po przeliczeniu według kursu z dnia spłaty. Jest to najczęściej spotykana forma leasingu walutowego.

WIRON vs EURIBOR/SARON – skąd bierze się różnica?

Głównym magnesem przyciągającym do leasingu w walucie jest niższy koszt pieniądza. Oprocentowanie leasingu oparte jest o stawkę bazową plus marżę leasingodawcy.

• WIRON (Warsaw Interest Rate Overnight) to wskaźnik dla polskiego złotego, który zastąpił WIBOR. Odzwierciedla on koszt pieniądza na polskim rynku międzybankowym.
• EURIBOR (Euro Interbank Offered Rate) to analogiczny wskaźnik dla strefy euro, a SARON (Swiss Average Rate Overnight) dla franka szwajcarskiego.
  Historycznie stopy procentowe w strefie euro czy Szwajcarii były znacznie niższe niż w Polsce, co sprawiało, że EURIBOR i SARON były atrakcyjniejszą bazą dla oprocentowania. Decyzja o wyborze waluty to zatem wybór rynku, od którego kondycji będzie zależał koszt Twojego finansowania.

Potencjalne korzyści

• Niższe oprocentowanie: Stopy procentowe takie jak EURIBOR są często niższe niż polski WIRON, co przekłada się na niższe odsetki i niższą ratę.
• Naturalny hedging: Dla firm uzyskujących przychody w euro, leasing w tej samej walucie eliminuje ryzyko kursowe i koszty związane z wymianą walut.
• Lepsze dopasowanie do rynku dostawców: Jeśli przedmiot leasingu (np. maszyna, pojazd) jest importowany i jego cena wyrażona jest w euro, finansowanie w tej walucie może uprościć transakcję.

Ryzyka – nie tylko kursowe

Decyzja o leasingu walutowym niesie ze sobą wielowymiarowe ryzyko, które wykracza poza samą obserwację notowań EUR/PLN. Zaniedbanie któregokolwiek z poniższych aspektów może zniweczyć potencjalne oszczędności.

Ryzyko kursowe: Największy wróg przewidywalności

To fundamentalne zagrożenie. Jeśli kurs waluty, w której zaciągnięto leasing, wzrośnie w stosunku do złotego, wzrośnie również wysokość raty wyrażona w PLN. Wzrost ten dotyczy zarówno części kapitałowej, jak i odsetkowej, co w perspektywie kilku lat może wygenerować ogromne, nieplanowane koszty. W skrajnych przypadkach całkowity koszt leasingu może przewyższyć ofertę, która pierwotnie była dostępna w PLN.

Przykład liczbowy:
Wartość: 50 000 EUR, rata: 1 050 EUR.

• Kurs przy starcie: 4,30 → rata ~4 515 PLN.
• Kurs po 12 m-cach: 4,75 → rata ~4 987,50 PLN.
  Różnica: +472,50 PLN/mies. (+5 670 PLN/rok).

Ryzyko spreadu i „tabel kursowych banku”

Leasingodawcy rzadko kiedy stosują do przeliczeń transparentny, średni kurs NBP. Zamiast tego posługują się własnymi, wewnętrznymi tabelami kursowymi. Kurs sprzedaży waluty (po którym przeliczana jest rata) jest w nich zawsze wyższy niż kurs rynkowy. Różnica ta, zwana spreadem walutowym, stanowi ukryty zysk leasingodawcy i dodatkowy, często pomijany w kalkulacjach, koszt dla klienta.

Ryzyko stóp procentowych w walucie

Oprocentowanie leasingu jest zazwyczaj zmienne i oparte o stawkę bazową (np. EURIBOR 3M). Jej wzrost, spowodowany np. decyzjami Europejskiego Banku Centralnego, automatycznie podniesie ratę, nawet jeśli kurs EUR/PLN pozostanie bez zmian. Przedsiębiorca jest więc narażony na ryzyko z dwóch rynków jednocześnie: walutowego i stóp procentowych.

Ryzyko niekorzystnych zapisów umownych

Umowy leasingowe, zwłaszcza te walutowe, mogą zawierać liczne pułapki. Należy zwrócić szczególną uwagę na klauzule regulujące:

• Wcześniejszą spłatę: Koszty mogą być liczone od wartości kapitału w walucie, a niekorzystny kurs w dniu spłaty może uczynić operację nieopłacalną.
• Cesję umowy: Znalezienie chętnego na przejęcie leasingu walutowego w okresie wysokiego kursu jest trudne, a opłaty za cesję mogą być wysokie.
• Szkodę całkowitą: Ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie w PLN, natomiast leasingodawca rozliczy umowę w walucie obcej, co przy niekorzystnym kursie może wygenerować niedopłatę po stronie leasingobiorcy.

Jak czytać umowę leasingową – checklista zapisów krytycznych

Przed podpisaniem umowy leasingu w walucie obcej, należy dokładnie przeanalizować jej warunki, zwracając szczególną uwagę na poniższe punkty:

• Kurs przeliczeniowy: Sprawdź, czy raty będą przeliczane według średniego kursu NBP, czy według wewnętrznej tabeli kursowej leasingodawcy.
• Moment ustalania kursu: Dowiedz się, z którego dnia pochodzi kurs używany do przeliczenia raty – czy jest to dzień wystawienia faktury, dzień poprzedzający, czy może dzień spłaty.
• Klauzula stałego kursu: Zapytaj o możliwość zawarcia w umowie klauzuli gwarantowanego kursu.
• Spread walutowy: Upewnij się, jak leasingodawca definiuje i nalicza spread walutowy.
• Opłaty dodatkowe: Dokładnie przeanalizuj tabelę opłat i prowizji.
• Klauzule „wyjątkowe”: Poszukaj zapisów, które dają leasingodawcy prawo do jednostronnej zmiany warunków umowy.
• Zabezpieczenia: Sprawdź, jakich dodatkowych zabezpieczeń wymaga leasingodawca.
• Rozliczenie szkody całkowitej: Zrozum, w jaki sposób zostanie rozliczona umowa.
• Warunki wykupu: Upewnij się, po jakim kursie zostanie przeliczona wartość końcowa (wykupu).
• Harmonogram spłat: Przeanalizuj, czy harmonogram jest czytelny i jasno określa część kapitałową i odsetkową.

Jak ograniczyć ryzyko kursowe w praktyce

• Naturalny hedging: Najprostsza i najskuteczniejsza metoda. Polega na dopasowaniu waluty zobowiązań do waluty przychodów.
• Instrumenty pochodne: Kontrakty forward lub opcje walutowe pozwalają „zamrozić” kurs na przyszłość.
• Klauzula stałego kursu: Warto negocjować z leasingodawcą wprowadzenie do umowy zapisu o stałym, gwarantowanym kursie przeliczeniowym.
• Limity ekspozycji walutowej: Ustal wewnętrzną politykę ryzyka. Bezpiecznym podejściem jest założenie, że suma zobowiązań w walutach obcych (raty leasingowe, kredyty) nie powinna przekraczać np. 30–40% stałych kosztów firmy. Taki limit chroni płynność finansową w przypadku gwałtownego osłabienia złotówki.
• Rezerwy budżetowe: Twórz w budżecie rezerwy na pokrycie ewentualnych strat wynikających z niekorzystnych zmian kursów.